Bài đã đăng báo Người Việt ngày 05/12/2015

Tôi nghĩ đến những người tù khác, béo như anh Cù Huy Hà Vũ chẳng hạn, nếu bị giam trong cái buồng này thì không biết sẽ xoay trở cách nào để lọt vào chỗ đi vệ sinh? Đã chật chội như vậy, hai đầu nó còn có hai cái thùng nhựa đựng nước loại tám mươi lít, một cái thau nhựa lớn đường kính miệng khoảng sáu mươi phân, một vài cái thau nhựa nhỏ loại để rửa chén. Như vậy, chỗ nằm của tù nhân chiều dài chỉ có đúng hai mét, khi nằm xuống hai chân gần chạm vào tấm đal khu vệ sinh.

Cẩn thận hơn, tôi hỏi:

– Phòng này chỉ có nhốt tù nữ thôi hả?

– Không phải, cách đây hai ngày, bọn tù nam ở đây chuyển qua phòng khác, tụi em mới chuyển vô. – Một đứa trả lời.

– Chỗ đi vệ sinh nhỏ như vậy, tù nam, mấy người bự con làm sao ngồi lọt vô được? – Tôi lại hỏi.

– Cái đó em không biết người ta làm sao, nhưng hai đứa em thì được.

– Rồi nước ở đâu mà tắm? – Tôi hỏi:

– Có cái vòi nước trong tường lú ra đó. – Con Lan đưa tay chỉ. – Bơm nước theo giờ, sáng năm giờ, chiều khoảng ba bốn giờ, mỗi lần khoảng ba chục phút. Mình phải thức sớm canh chừng để tắm cho nhanh và hứng nước chứa lại đi vệ sinh.

Theo tay chỉ của nó, giờ tôi mới thấy cái ống nước nhỏ đường kính khoảng một phân rưỡi từ ngoài xuyên qua tường chỗ khu vệ sinh, ló ra một đoạn ngắn khoảng hai phân, không có van khóa.

Chỗ nằm cách mặt đất khoảng bốn tấc, tráng xi măng không được bằng phẳng lắm. Tôi thấy có mối nối ở giữa, khi đi mạnh chân phát ra tiếng kêu âm âm, hình như bên dưới nó rỗng thì phải. Cái rãnh chỗ tôi trải chiếu nằm con Lan đã chất đồ đạc của nó đựng trong hai túi xốp ni-lông to như hai cái bao tải. Tôi không còn chỗ để đồ nên phải đặt túi đồ của tôi lên cái túi của nó. Vì vậy, nằm quay đầu vào bên trong, chân tôi gần chạm cửa sắt phòng giam.

Tôi hỏi:

– Dây phơi đồ ở đâu mà có vậy? Lấy gì dán tường mà nó chắc vậy? Phơi đồ lên nó không sút ra à?

– Lấy bọc ni-lông kéo ra rồi se thành dây, em cũng không biết làm cái này. Tụi con trai nó làm sẵn để lại thì mình xài thôi. Nó lấy quần xé ra, dán bằng cơm nóng, vải quần dày không bị rách. – Con Lan nói.

Loay hoay một lúc, nghe tiếng bánh xe đẩy lọc cọc bên ngoài vọng vào. Con Dung nói:

– Lọc cọc đó là tiếng xe đẩy đó, thằng Bình đi phát cơm tới phòng đầu rồi.

Nó đứng dậy đi lấy bốn cái ca nhựa thò ra lỗ cửa đứng chờ. Không bao lâu, nghe tiếng chân người đi vào, tiếng thằng Bình cầm mấy cái ca va vào nhau lục khục, rồi nó đưa trở vào hai ca cơm, hai ca canh cải ngọt. Một thằng cán bộ thò mặt vào lỗ cửa hỏi:

– Sao chị Tần không lấy cơm?

– Tôi không ăn, tôi tuyệt thực để phản đối việc bắt người trái phép này. – Tôi trả lời.

Thằng cán bộ không nói gì, bỏ đi.

Con Lan, con Dung bày cơm ra ăn, bọn nó mời tôi cùng ăn, tôi cũng trả lời rằng “không ăn.” Tôi nhìn thấy cơm nhão nhoét, đen hay trắng không biết được do trong phòng tối mù mù. Canh thì còn nguyên cọng cải ngọt dài nhằng, nhìn có vẻ xanh ngon, non hay già không biết được. Nói là canh nhưng thật ra chỉ là cải luộc cho thêm ít muối mà thôi.

Trong phòng giam cũng không có chén đũa chi hết. Hai đứa nó ăn cơm trong mấy cái ca, ăn bằng muỗng nhựa. Con Lan có cái muỗng nhựa lớn kiểu muỗng múc canh người miền Tây hay xài. Nó nói là hồi nó ở bên trại Chí Hòa mua được, chớ bên đây chỉ bán muỗng nhỏ mềm xèo loại dùng để ăn cơm hộp. Nó lấy cho tôi một cái muỗng loại đó, cán muỗng bị gãy phân nửa gần chỗ gốc rồi, cái này chỉ cần xài thêm vài ngày nữa là gãy tiện ngang luôn, hết xài được.

Tôi hỏi bọn nó:

– Canh ăn được không?

– Cũng tàm tạm, nhiều cọng già lắm. Mình lựa cọng nào non thì ăn, cọng già thì bỏ. Hôm nay cải còn ăn được, chớ canh rau muống già khú, dài nhằng lòng thòng, lấy vô mất công đổ bỏ tốn thêm cái bịch ni-lông đựng rác. – Một đứa nói.

Tôi lấy cái ca nhựa ra xin tụi nó ca nước uống, nó rót cho tôi nước từ cái ca lớn của nó và nói:

– Lúc nào căn tin bán đồ thì chị đặt mua hai cái ca lớn để đựng nước uống, chớ ca này nhỏ xíu, không đủ nước uống đâu. Mỗi ngày chỉ đưa nước uống một lần lúc năm giờ sáng. Rồi mua thêm xà bông tắm, dầu gội đầu, xà bông giặt, nước rửa chén, thau giặt đồ, khăn tắm, mì tôm, nước mắm, nước tương, đường. Sáng có bán đồ ăn sáng là bánh mì, bún riêu, phở, cháo từ thứ hai đến thứ sáu, thứ bảy chủ nhật không bán. Chị phải mua thêm một cái mền, cái chiếu nữa. Cái này nhỏ xíu, mỏng tang, trời lạnh không đắp được đâu. Thường thì căn tin bán hàng vào ngày 1 tây và ngày 15 giữa tháng. Tức là khoảng giữa của hai lần thăm nuôi. Nếu bán trùng với ngày thăm nuôi thì căn tin bị ế, nên phải bán như vậy.

Tạ Phong Tần

(còn tiếp)